Tết
Nguyên Đán là lễ hội lớn nhất trong các lễ hội truyền thống Việt Nam từ hàng
ngàn đời nay, là điểm giao thời giữa năm cũ và năm mới; giữa một chu kỳ vận
hành của đất trời, vạn vật cỏ cây.
Tết Nguyên Đán Việt
Nam từ buổi “khai thiên lập địa” đã tiềm tàng những giá trị nhân văn thể hiện
mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên, vũ trụ qua bốn mùa xuân-hạ-thu-đông
và quan niêm “ơn trời mưa nắng phải thì” chân chất của người nông dân cày cấy ở
Việt Nam…
Tết còn là dịp để
mọi người Việt Nam tưởng nhớ, tri tâm tổ tiên, nguồn cội; giao cảm nhân sinh
trong quan hệ đạo lý (ăn quả nhờ kẻ trồng cây) và tình nghĩa xóm làng …
Ông Táo hay thần bếp
là người mục kích sự làm ăn của mọi nhà. Theo tập tục hàng năm ông Táo phải thu
xếp lên trời vào ngày 23 tháng chạp để tâu bày mọi việc dưới trần thế với Ngọc
Hoàng. Bởi thế nên, trong ngày này, mọi gia đình người Việt Nam đều làm mâm
cơm đạm bạc tiễn đưa “ông Táo “.
Ngày ông Táo về chầu
trời được xem như ngày đầu tiên của Tết Nguyên đán. Sau khi tiễn đưa ông Táo
người ta bắt đầu dọn dẹp nhà cửa, lau chùi đồ cúng ông bà tổ tiên, treo tranh,
câu đối, và cắm hoa ở những nơi trang trọng để chuẩn bị đón tết.
Cùng với tranh
(tranh dân gian, câu đối), hoa quả là yếu tố tinh thần cao quý thanh khiết của
người Việt Nam
trong những ngày đầu xuân. Miền Bắc có hoa Ðào, miền Nam có hoa Mai, hoa Ðào,
hoa Mai tượng trưng cho phước lộc đầu xuân của mọi gia đình người Việt Nam.
Ngoài cành Ðào, cành
Mai, mấy ngày tết người ta còn “chơi” thêm cây Quất chi chít trái vàng mọng,
đặt ở phòng khách như biểu tượng cho sự sung mãn, may mắn, hạnh phúc…
Tết trên bàn thờ tổ
tiên của mọi gia đình, ngoài các thứ bành trái đều không thể thiếu mâm ngũ quả.
Mâm ngũ quả ở miền Bắc thường gồm có nải chuối xanh, quả bưởi, quả cam (hoặc
quít), hồng, quất.
Còn ở miền Nam , mân ngũ
quả là dừa xiêm, mãng cầu, đu đủ, xoài xanh, nhành sung hoặc một loại trái cây
khác. Ngũ quả là lộc của trời, tượng trưng cho ý niệm khát khao của con người
vì sự đầy đủ, sung túc.
Ngày Tết, dân tộc ta
có nhiều phong tục hay, đáng được gọi là thuần phong như khai bút, khai canh,
hái lộc, chúc tết, du xuân, mừng thọ… Từ trẻ tới già ai ai cũng biết, sau đây
là một vài phong tục đáng được duy trì phát triển.
Tống cựu nghênh tân:
Cuối năm quét dọn
sạch sẽ nhà cửa, sân ngõ, vứt bỏ những thứ rác rưởi, cùng làng xóm dọn dẹp nhà
thờ, lau giặt, cắt tóc, may sắm quần áo mới, trang trí bàn thờ, lau chùi bàn
ghế ấm chén và mọi thứ thức ăn vật dụng.
Con cháu trong nhà
từ phút giao thừa trở đi thường được nhắc nhở: Không được nghịch nghợm, cãi cọ
nhau, không nói tục chửi bậy… anh chị, cha mẹ cũng không quở mắng, tra phạt con
em, đối với ai cũng tay bắt mặt mừng, vui vẻ niềm nở, chúc nhau những điều tốt
lành.
Hái lộc, xông nhà, chúc tết, mừng tuổi:
Ai cũng hy vọng một
năm mới tài lộc dồi dào, làm ăn thịnh vượng, mạnh khoẻ, thành đạt hơn năm cũ.
Nhiều nhà tự đi hái lộc ở chốn đình
chùa, nơi tôn nghiêm về nhà, tự xông nhà hay dặn trước người “nhẹ vía” mà mình
thích đến xông nhà.
Nhiều người không tin
tục xông nhà nhưng cũng dè dặt, chưa dám đến nhà ai sớm, sợ trong năm mới gia
đình người ta xảy ra chuyện gì không hay lại đổ tại mình “nặng vía”. Chính vì
vậy, sáng mùng Một lại ít khách.
Sau giao thừa có tục
mừng tuổi chúc Tết. Trước hết con cháu mừng tuổi ông bà cha mẹ. Ông bà cũng
chuẩn bị ít tiền để mừng tuổi con cháu trong nhà và con cháu hàng xóm láng
giềng, bạn bè thân thích.
Lời chúc tết thường
là sức khoẻ, phát tài phát lộc, những người năm cũ gặp rủi ro thì động viên
nhau “tai qua nạn khỏi”hay “của đi thay người”nghĩa là trong cái hoạ cũng tìm
thấy cái phúc, hướng về sự tốt lành.
Nhưng nhìn chung
trong những ngày đầu năm, người ta thường kiêng không nói tới điều rủi ro hoặc
xấu xa.
Phong tục ta ngày
Tết việc biếu quà Tết, tỏ ân nghĩa tình cảm, học trò tết thầy giáo, bệnh nhân
tết thầy thuốc, con rể tết bố mẹ vợ… quà biếu, quà tết không đánh giá theo giá
thị trường. Nhưng cũng đừng nên gò bó câu nệ sẽ hạn chế tình cảm: không có quà
ngại không đến…
Ở nước ta, vào dịp
đầu xuân thường tổ chức mừng thọ lục tuần, thất tuần, bát tuần, cửu tuần… tính
theo tuổi mụ. Ngày Tết ngày Xuân cũng là dịp mọi người đang rãnh rỗi, con cháu
tụ tập đông vui.
Cũng vào dịp đầu
Xuân, người có chức tước khai ấn, học trò, sĩ phu khai bút, nhà nông khai canh,
người buôn bán mở hàng lấy ngày. Sĩ, Nông, Công, Thương “Tứ dân bách nghệ” của
dân tộc ta vốn cần cù, ai cũng muốn năm mới vận hội hành thông, làm ăn suôn sẻ.
Sau ngày mùng Một,
dù có mải vui tết cũng chọn ngày “Khai nghề”, “Làm lấy ngày”. Nếu như mùng Một
tốt thì chiều mùng Một bắt đầu.
Riêng khai bút thì
giao thừa xong, chọn giờ Hoàng đạo không kể mùng Một là ngày tốt hay xấu. Ngườu
thợ thủ công nếu chưa ai thuê nướn đầu năm thì cũng tự làm cho gia đình một sản
phẩm, một dụng cụ gì đó. Người buôn bán, vì ai cũng chọn ngày tốt nên phiên chợ
đầu xuân vẫn đông, mặc dầu người bán chỉ bán lấy lệ, người đi chợ phần lớn là
đi chơi xuân.
Cờ bạc: Ngày xưa các
gia đình có nề nếp quanh năm cấm đoán con cháu không được cờ bạc rượi chè nhưng
trong dịp tết, nhất là tối 28, 29; gia đình quây quần bên nồi bánh chưng thì
người bố cho phép vui chơi.
Tam cúc, cờ gánh, cờ
nhảy, cờ tướng, kiệu, chắn, tổ tôm… ai thích trò nào chơi trò ấy. Ðến lễ khai
hạ, tiễn đưa gia tiên, coi như hết Tết thì xé bộ tam cúc, thu bàn cờ tướng, cất
bộ tổ tôm hoặc đốt luôn hoá vàng.
Vì sao có tục kiêng hót rác đổ đi trong ba ngày Tết:
Trong “Sưu thần ký”
có chuyện người lái buôn tên là Âu Minh đi qua hồ Thanh Thảo được thuỷ thần cho
một con hầu tên là Như Nguyên, đem về nhà được vài năm thì giàu to. Một hôm,
nhân ngày mùng Một Tết, Âu Minh đánh nó, nó chui vào đống rác mà biến mất, từ
đó nhà Âu Minh lại nghèo đi. Kể từ đó kiêng không hót rác ngày Tết.
Nguồn: Phong Thủy tổng hợp
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét