Theo
Blog Hoàng Hữu Phước
Cách nay mấy tuần tôi có viết bài dưới
dạng lá thư gởi sinh viên Ngô Di Lân là chú nhóc mới nhón chân ra ngoài du học
đã ngỡ mình vĩ đại đã viết thư cho Bộ trưởng Giáo dục dạy vị này về cái vi diệu
của phương pháp giáo dục ở nước ngoài. Hôm nay có bạn báo cho tôi biết đang có
hội chứng gọi là Lân Syndrome qua việc lại có một sinh viên khác tên Mai Đức
Anh viết thư gởi Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam để giải thích cho vị này biết thế nào
là chảy máu chất xám khi đất nước còn lấn cấn mãi việc sử dụng nhân tài. Thấy rằng
hội chứng này rất nguy kịch, tôi sực nhớ cách nay nhiều năm có viết hai bài về
“Nhân Tài” trên emotino.com, nay buộc lòng phải kiếm tìm đăng lại để
các trường học có tài liệu mà dạy dỗ học trò cho chu tất, đừng để các cháu nói
nhăng nói cuội miết rồi ở nước ngoài nếu biết nội dung “góp ý” của các cháu sẽ
cười chê cả dân tộc Việt Nam không hiểu thế nào là “nhân tài”. Song, trước khi
chép lại nguyên văn hai bài này, tôi xin ghi ra sáu ý ngắn sau đây để nhờ bà
con cô bác gần xa nếu có biết mấy cháu học sinh – sinh viên (kể cả người nhớn
học tiến sĩ) Việt Nam nào sắp du học thì giúp chỉ cho các cháu in ra đem theo
làm phương thuốc dấu (như Bố D’Artagnan trao cho anh chàng Ngự Lâm Quân thứ tư
này) phòng khi hữu dụng đối phó với Hội Chứng Lân Syndrome.
1) Thứ nhất là…xin đọc bài bức thư gởi
sinh viên Ngô Di Lân để biết khi còn đang học tức chưa học xong thì vẫn chưa là
cái thá gì cả về độ dày độ cao độ nặng của tri thức, trí thức, trình độ, năng
lực, bản lĩnh, kinh nghiệm, thực hành, ứng dụng, thăng hoa, để cho phép bản
thân tự trọng vọng, tự tôn vinh.tự cho mình là hơn thiên hạ còn ở trỏng (tức là còn ở trong nước).
2) Thứ nhì: Nếu tốt nghiệp đại học xong
ở “bên ấy”, thì nào phải là chuyện không nên nếu được “ở bển” mời công tác vì
bao giờ cũng vậy, “học” phải đem ra “hành”, mà chỉ có kết-quả-“hành”-giỏi cộng với tư-cách-đạo-đức-tốt cộng với tiềm-năng-có-thể-khai-thác-nhiều-thêm mới không bị họ tống cổ ra khỏi công
ty hay cơ quan của họ sau thời gian thử việc hay sau khi hợp đồng đầu tiên hết
hạn. Chỉ có những ai trụ được khi “hành” ở nước ngoài như vậy mới đạt yếu tố
đầu tiên cho sự quan tâm có
thể có từ nước mà mình là
công dân.
3) Thứ ba: Từ điều thứ nhì ở trên sẽ cho
thấy cái năng lực của người du học vì lẽ nào họ đi du học như người mông muội,
không biết mình thích gì, cái mình thích ở quê nhà có đang được khuyến khích
tập trung phát triển không, thậm chí nếu quê nhà chưa “nhận ra” cái hay cái ho
đó thì bản thân mình phải làm những gì để có sức thuyết phục cực cao khiến Nhà
nước phải suy nghĩ lại, làm theo ý mình, để mình với tất cả những thành tựu bề
dày kinh nghiệm sáng tạo thành công tại các công ty khổng lồ ở hải ngoại được
mời về đảm trách việc gây dựng hình thành cái mới cực hay cực ho đó. Vì rằng,
không phải “qua bển” học quản trị kinh doanh rồi vừa tốt nghiệp đã la nhặng lên
ta đây là nhân tài, đầu ta có chất xám, nhà nước phải nhanh tay sử dụng kẻo nó
chảy đi mất thì đừng trách sao đất nước thiếu người ngồi trên trước làm tổng
giám đốc hay chủ tịch tập đoàn.
4) Thứ tư: Cụm từ “chảy máu chất xám”
chỉ được dùng khi con người
kiệt xuất của một quốc gia từ
bỏ nơi công tác nội địa để đầu quân cho nước ngoài, bất kể ra hẳn nước ngoài
hoặc phục vụ cho công ty nước ngoài ngay trong nước mình. Đang đi học, cách chi
đã là “chất xám”! Thi đậu xong, cách chi tự nhiên thành “chất xám”! Đậu xong,
“ở bển” làm việc theo lời mời thì lại càng không phải là “chảy máu chất xám” vì
chưa hề là người kiệt xuất của quê nhà, có đã là tài sản quốc gia đâu mà gọi là
“chảy” ra ngoài, mà phải nói cho đúng hơn là đi du học rồi đi du hí đi du lịch
quên mất đường về giống như chiếc lá héo úa rơi xuống dòng suối đục ngầu chảy
qua vùng khai thác bô xít vậy.
5) Thứ năm: Do “chất xám” liên quan liên
hệ liên đới liên kết ý tứ ý nghĩa ý đồ với hai chữ “nhân tài” nên phải chịu khó
đọc hai bài viết của Lăng Tần dưới đây đã rồi hãy nói tiếp về “chất xám”.
6) Và cuối cùng điều thứ sáu: đúng
như Lăng Tần đã viết trong bài Thế
Nào Là Nhà Trí Thứccái kiểu Nhà nước tự tiện tự động ban danh xưng “nhà
trí thức trẻ” cho mấy cô cậu vừa tốt nghiệp đại học về làm Phó Chủ tịch Ủy ban
Nhân dân các xã vùng sâu vùng xa nên tuần này trong mục Dân Hỏi Bộ Trưởng Trả
Lời trên VTV mới có “đại sự” rằng đấng nam nhi trẻ người non dạ hỏi “Thưa Bộ trưởng,
tôi là nhà trí thức trẻ được đưa về làm phó chủ tịch ủy ban nhân dân xã, nhưng
lương chỉ có 5 triệu đồng/tháng, sao nuôi được vợ con, sao có tích lũy, và sao
sẽ không có chuyện chảy máu chất xám”. Than ôi, trí thức mà không nuôi nổi
gia đình mình thì sao gọi là trí thức! Trí
thức phải có hiểu biết về bảy thứ gồm (a) năng lực bản thân làm được gì mà
không cần ai dạy bảo thêm, (b) kinh nghiệm bản thân dày đến cỡ nào, (c) giá trị
bản thân dữ dội ra sao vì khó ai sánh được vì một mình ta làm việc bằng tối
thiểu mấy chục người, (d) có hay không có cái ý thức quốc gia – quốc dân – quốc
thể – cống hiến – dâng hiến, (e) tình hình quốc gia hiện nay, (f) quyền lợi tối
đa mà quốc gia có thể chu cấp, và (g) để đáp ứng thêm cho nhu cầu chính đáng
của bản thân và gia đình thì mình có thể có thêm thu nhập đoan chính nào từ
năng lực đoan chính và thời gian riêng của mình. Trí thức là người khi
nhận việc hay từ chối nhận việc đều trong tư thế đường bệ như thế đấy.
Đang du học, chớ biết theo ngành nào,
ghê gớm đến đâu, mà đem việc Giáo sư Ngô Bảo Châu phải dạy học ở nước ngoài vì
ở Việt Nam không có Viện Toán để ví von muốn nước nhà phải dọn cỗ trước cho bản
thân mình về xơi như thế! Thật là kiểu mà tiếng bình dân Nam Bộ gọi là “chơi
cha”. Thế giới toàn cầu hóa. Anh là dân Mỹ nhưng giỏi về lĩnh vực Việt Nam cần chẳng hạn như cơ khí y sinh hóa
thì Việt Nam
Than ôi, nghe đâu biết bao sinh viên
Nhật sang Mỹ du học, đánh cắp phác thảo công nghệ rồi tự sát để bạn bè phanh
thây nhét dấu tài liệu đưa thi hài về xứ sở Phù Tang, giúp Nhật Bản hùng cường
đến độ bao học sinh sinh viên Việt Nam vin vào đấy mà dè bỉu nước nhà sao quá
dở ẹc. Phải chăng trong tiếng Nhật không có cụm từ “đãi ngộ chất xám”, không có
thành ngữ “trọng dụng nhân tài”, và người Nhật không xem trọng tiền lương! Hãy
đòi tất cả các quyền lợi như kẻ bán sức lao động thuận mua vừa bán, và đừng bao
giờ xem mình là nhà trí thức, là chất xám, là nhân tài. Nhục lắm Mai Đức Anh ạ!
Sau đây là hai bài viết về Nhân Tài, kính trình độc giả
thưởng lãm:
Bài 1: Hỡi Ơi Hai Tiếng Nhân Tài
Hoàng Hữu Phước, MIB
21-12-2009
Gần đây có rất rất nhiều bàn luận về nhân tài sau khi có một dự thảo luật về thuế
thu nhập của người đi du học và giới hạn thời gian được phép ở nước ngoài sau
khi du học. Tôi thấy đã có sự nhập nhằng không chuẩn xác khi chữ nhân tài được đem ra …”phản biện” một chủ
trương hay chính sách cực kỳ giản đơn của nhà nước.
Trước hết, cần nói rõ là một dự thảo
luôn là một dự thảo, tức chất chứa trong nó những điều cần phải bàn thêm, nhiều
hạt sạn, hay những điều nên loại bỏ hoặc thêm vào. Việc đóng thuế thì là chuyện
hoàn toàn đúng, cực kỳ đúng, vĩnh viễn đúng trên toàn hành tinh này đối với bất
kỳ công dân nào cho bất kỳ đất nước nào của họ, chứ nào phải đâu chuyện lạ. Còn
chuyện đề nghị mọi du học sinh trở về nước trong ba năm làm việc ở nước ngoài
thì đúng là phải bàn lại vì lý không thông; song đây cũng là chuyện mang tựa
đề giống như của một vở hài kịch của William Shakespeare – Much Ado about Nothing, tức Chuyện Không Có Gì Mà Ầm Ỉ.
Cứ thảo luận phải trở về sau nào 5 năm, 10 năm, hay 60 năm làm việc ở nước
ngoài, cũng chẳng chết một “nhân tài” nào vì đã có “nhân tài” nào đâu? Việc có
một bằng cấp hay học vị không tự động biến một người trở thành “nhà trí thức”.
Việc là tiến sĩ vật lý học không tự động gán cho một người cái danh nhà bác
học. Việc có bằng tiến sĩ Anh Văn không tự động đem lại cho người sở hữu văn
bằng khả năng hùng biện tiếng Anh hay viết nổi một bài thơ, một truyện ngắn
tiếng Anh.
Khi nói nhiều đến du học sinh tự túc rồi
bàn quá nhiều về vấn đề “nhân tài”, phải chăng người ta muốn tự động hóa một quy
trình hoàn hảo: muốn là nhân tài, hãy lo đủ tiền đi du học, không cần biết học
có xong không, mà có học xong thì có dùng được điều đã học không, mà có dùng
được thì ở cấp độ nào – lấy bằng dược sĩ về mở phạc-ma-xi hay thành nhà nghiên
cứu vaccine vĩ đại tiêu diệt Ebola hay SARS. Thêm vào đó, vấn đề “nhân tài”
được đặt ra khi nói về những du học sinh, phải chăng hàm nghĩa học trong nước
thì chẳng thể thành “nhân tài”, và các trường đại học trong nước chất lượng có
vấn đề hay sao?
Ai đó đã có câu thâm thúy: nhân tài như lá mùa thu, ý
nói nước ta có khối nhân tài, nhưng đồng thời còn hàm nghĩa lá có trưởng thành
rời khỏi thân cây thì cũng ở đâu đó gần với cội nguồn – tất nhiên trừ phi có
mưa gió bão bùng biến cố như hồng thủy New Orleans
Sống mà không biết mình mang nợ quốc
gia, mang nợ dân tộc, mang nợ tiền nhân, mang nợ hậu thế, mang nợ chính cuộc
đời, thì nào phải cung cách của một nhân
tài.
Hoàng Hữu Phước, Thạc-sĩ Kinh-doanh
Quốc-tế
Bài 2: Luận Thêm Về Hai Chữ Nhân Tài
Hoàng Hữu Phước, MIB
27-6-2010
Nhân nay trong nước hay nói nhiều đến nhân tài (có doanh chủ tự hào lực lượng lao
động của tập đoàn của ông toàn nhân
tài), còn ngoài nước thì phe chẳng biết phân biệt phải quấy hay dè bỉu
Đảng Cộng Sản Việt Nam không xem sử dụng nhân
tài là quốc sách (cứ như thể
mấy anh chống cộng mới là nhân tài và biết sử dụng nhân tài), tôi ngoài việc
cho rằng việc dùng từ “nhân tài” là khinh xuất và không đúng, thấy cũng nên
viết rõ thêm về các khái niệm khác, tân tiến hơn, chuẩn mực hơn những gì đã và
đang được ghi trong từ điển, vì rằng một ngôn ngữ “sống” nhất thiết phải có các
bổ sung, chuẩn hóa, điều chỉnh, hay loại thải – tức vẫn còn lưu trong từ điển
nhưng với chú thích “archaic” (nghĩa là “từ cổ”), hay “obsolete” (nghĩa là
“hiện không còn sử dụng”) – theo bước đường phát triển vũ bão của đời sống, vốn
rất cần thiết để nhận định theo cách nhìn mới, theo đó Vua Nghiêu có thể vẫn là
Thánh Đế nhà Đào Đường Trung Quốc thời thượng cổ, song Hứa Do và Sào Phủ không
còn trong danh sách hiền tài.
Đây là việc nghiêm túc mang tính giáo dục và giáo hóa cao nhất là đối với giới
trẻ người Việt để có nhận thức nghiêm túc về tầm cao và sự quan trọng của nhân tài lồng trong bối cảnh toàn cầu hóa với
bao chuẩn về trách nhiệm mà tối thiểu là với cộng đồng, quốc gia, dân tộc, và
hậu duệ.
Theo tôi, chuẩn mới và đúng đắn nhất nên
là: con em nước Việt ta tập trung học tập trau giồi để có tài và tu dưỡng đạo đức để có tâm; tài của người giỏi và tâm của người tốt để có cơ may trở thành người tài; vì rằng trước khi
đến được ngưỡng danh vọng một nhân
tài, người ta nhất thiết phải là bậc hiền
tài, cụm từ đã ôm trọn tự thân bao pho sách dày của trời mây thiên cổ viết
về hai nghĩa đức tài.
Có tài cao sẽ có khả năng thành người có
món hàng hóa năng lực cao (kiến thức và sức lao động) đem bán với giá cực cao
để qua các phương tiện truyền thông đại chúng ai cũng biết đó là người giỏi.
Người giỏi đồng thời có tâm làm người tốt với cộng đồng, đem cái tài cao đóng góp tích cựccho cộng đồng, cho cái chung của xã hội, sẽ đứng vào hàng ngũ đáng
tôn kính những người tài.
Khi người
tài có năng lực tạo chuyển
biến ích quốc lợi dân, chuyển hóa sự việc theo hướng tốt hơn vì cái lợi chung,
tác động tích cực với sự phát triển của nước nhà và nêu gương tốt với các lớp
đàn em, trở thành niềm danh dự của đất nước, có những công trạng với nước vì
dân, làm ngoại bang phải kính phục nước nhà, được nhân dân kính trọng, họ chính
là bậchiền tài.
Và khi những bậchiền tài đi vào thiên cổ, được lưu danh lịch
sử, danh sách những nhân tàinước
Việt sẽ dày thêm nhiều trang trân trọng.
Một doanh nghiệp dù lớn đến đâu cũng chỉ có thể thuê mướn được người giỏi, và chỉ khi nào
lãnh đạo doanh nghiệp không đem cái giỏi ấy của người giỏi chỉ làm lợi riêng
cho doanh nghiệp – như Vedan
và những thứ tương cận đã nhờ có những kỹ sư cực kỳ ưu tú mà xây dựng được hệ
thống có quy mô cực kỳ tinh xảo để xả nước thải cực kỳ độc hại ra sông ngòi
trong nhiều thập kỷ mà cơ quan kiểm tra không thể phát hiện được, giúp Vedan và
những thứ tương cận ngày càng hùng mạnh do có siêu lợi nhuận từ nền tàn độc của
kẻ cướp hủy phá tương lai của hậu thế với sự góp sức của bao con người ưu tú
cực giỏi chuyên môn – mà tạo
cơ hội chongười giỏi thể
hiện và phát huy được cái tài
giỏi, cái tâm tốt với tha nhân, và cái tầm cao trách nhiệm cộng đồng để họ thành người tài thì doanh nghiệp mới có thể hãnh diện
đang có những nhân viên là người
tài. Hội Tao Đàn không phải là nơi tập trung những người giỏi làm thơ văng tục cuộc đời – hay bươi
bới ra rác để mĩa mai “chế độ” – mà là những người
tài viết ra những tác phẩm
quý cho Hội, cho hậu thế, và cho kho tàng văn học Việt Nam. Những “hội” có tên hay và đẹp như
Chiêu Anh Các và Quần Anh Hội cũng không phải là nơi nhóm họp của nhữngngười
giỏi đánh đấm hộc máu xưng
hùng, xâm mình xưng bá, mà là nơi các bậc
anh tài hoạt động, vừa thỏa
sở thích riêng của nghiệp võ nghề văn, vừa làm gương sáng khí tiết hùng anh
nhằm giáo hóa người dân tôn sùng điều tốt việc lành, lánh xa cái ngu sự dữ.
Mong sao sớm có ngày các doanh nghiệp ở
Việt Nam chịu tạo điều kiện tối ưu để những người
giỏi họ chiêu mộ được
sẽ trở thành người tài của đất nước, bước cơ bản đầu tiên cần
có của chặng đường gian truân tiến đến ngôi cao ngự trị của nhân tài.
Đã mòn con mắt phương trời đăm đăm…
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét